Pittige 3-daagse training door 3 topfotografen
Aanleiding: “fijne verdiepingsslag”
Omdat ik het belangrijk vind mezelf met regelmaat te scholen heb ik mij in 2020 ingeschreven voor een 3-daagse training door de fotografen Bart Siebelink, Theo Bosboom en Johan van de Watering. Zij vormen onderdeel van de top aan hedendaagse natuurfotografen in Nederland. Zij winnen prijzen, begeleiden fotografiereizen, geven workshops, en bemensen jury’s voor wedstrijden. Het moet toch raar lopen wil je van hen niks kunnen leren… En daarnaast vind ik het fijn om te leren van de andere cursisten. De training heet dan ook “inspiratie bootcamp” en is bedoeld voor gevorderde fotografen.
Door de coronapandemie heeft de training in oktober 2020 niet plaats kunnen vinden. Maar gelukkig kan het dit jaar wél! Voorafgaand aan de cursus doe ik ter voorbereiding een door hen aanbevolen zelftest, waaruit blijkt dat ik “een redelijk gevorderd natuurfotograaf” ben, dat ik leergierig ben en altijd door zoek tot ik het optimale beeld te pakken heb. Maar om een “ware kunstenaar” te worden mag ik op zoek gaan naar de pijn van het perfectionisme… Dat belooft wat!
Op vrijdagmiddag 8 oktober verzamelden zich 17 cursisten uit alle delen van Nederland en België bij brasserie Het Genieten aan de rand van de Loonse en Drunense Duinen. De locatie is voor mij natuurlijk helemaal geweldig omdat ik letterlijk om de hoek woon. We maken kort kennis met elkaar en gaan enthousiast aan de slag.
Direct in het diepe: “get the feeling”
De eerste opdracht op de vrijdagmiddag is om je eigen gevoel weer te geven en te communiceren via een foto. Het gevoel dat je krijgt als je over de rand van de duinen het gebied binnenkomt. En wat is mijn gevoel als ik over die rand kom? VERTROUWD! Want dit is MIJN gebied, ik rijd hier al 16 jaar 3 à 4 maal per week paard, ik voel me als het ware eigenaar van dit gebied. Het is ook een warm gevoel, ik voel me hier geborgen.
Maar hoe breng je zo’n gevoel nou in beeld? Ik loop wat rond op mijn favoriete plekken. Ik maak met de groothoeklens wat overzichtsfoto’s. Het weer speelt een prima rol: de zon schijnt en de temperatuur is prima. Mijn comfortabele gevoel wordt nog versterkt als er 3 aangespannen combinaties voorbij komen… Maar hoe communiceer ik mijn gevoel via een foto met anderen? Ik ben er nog niet uit en slenter terug naar de plek waar de groep is begonnen. Daar staat gelukkig ook één van de docenten, Johan van de Watering, die mijn gevoel bijzonder en uitdagend vindt. Hij brengt me ten eerste op het idee om mijzelf in de foto te plaatsen en ten tweede de kleur van de foto warm te maken. Ik zet dus de witbalans op “bewolkt” en plaats mijn schaduw in beeld. Het wordt een soort van selfie. Ik kies voor een panoramaformaat vanwege het ruimtelijk gevoel.
Na 3 kwartier bespreken we in kleine subgroepjes onze resultaten. Ik ben matig tevreden met mijn resultaat, maar vooral dit proces is interessant! Het liefst had ik mijn paard in dit beeld gezet, maar ja, die is er niet bij.
Op het andere been: “code rood”
De volgende opdracht op vrijdagmiddag is een totaal andere. Tot mijn verbazing tovert Bart Siebelink een zak met tomaten tevoorschijn. We moeten in 2-tallen op stap met een tomaat en deze fotograferen in poses die een andere associatie oproept dan “gewoon een foto van een tomaat”. We moeten samen 5 foto’s maken met elk een eigen titel.
Ik ga met een medecursiste aan de slag. Mijn hemel, wat te doen? Ik neem mijn macrolens mee, want die tomaat is niet groot en ik denk dat door een macrolens te gebruiken al sneller een vervreemdend effect ontstaat. Gelukkig is er een flinke speeltuin bij de brasserie en we gaan daar op zoek. Naar wat?
Het blijkt dat door samen te kijken en te brainstormen toch al vrij snel ideeën opborrelen. Theo Bosboom geeft ons ter plekke enkele suggesties.
We hebben veel plezier bij de nabespreking. Deze opdracht is leerzaam geweest en levert onverwachte resultaten op. Het is de kunst om ons vermogen op ideeën te komen te stimuleren. Dat is gelukt.
Na een gezellig buffetdiner gaan we allen naar onze overnachtingsplaatsen. Veel cursisten zitten in B & B’s in de regio. Ik heb mijn eigen B & B thuis!
Niet gauw tevreden: “(geen) half werk”
Vroeg in de morgen op zaterdag 9 oktober starten we met de derde opdracht. Het is nu bedoeling om de thema’s van de eerste twee opdrachten te combineren. Dus het communiceren van je gevoel met het associëren en abstraheren. Hierbij worden ook alle compositieregels en de uitsnede van je foto erg belangrijk. Het gaat er ook om elke foto een titel te kunnen geven. Elke foto vertelt een verhaal. Kijk, dát past me goed!
Ik laat me inspireren door het mooie licht op deze morgen. Ik kom direct boven aan het duin een prachtige zonneharp tegen! Het valt nog niet mee om die sprekend op de foto te krijgen. Het recept hiervoor is een hoog diafragmagetal (kleine opening) en het tegenlicht gebruiken. Boomstammen spelen een grote rol in de compositie. Ik kies voor dit resultaat vanwege die ene eigenwijze schuine stam en de mooie schaduwen van de stammen op de bosgrond. Met de groothoeklens gemaakt. Ik kies ook hier voor een panoramaformaat om de breedte van de zonneharp op de grond te benadrukken.
Verderop staat een prachtig solitaire eikenboom in herfsttooi op een duin. Ik loop er aan alle kanten omheen en maak wat proeffoto’s. Zo zijn bijvoorbeeld de wortels van de boom alleen al prachtig. Die vertellen ook het verhaal van erosie en de zandverstuiving.
Ik gebruik de groothoeklens, maar ook de macrolens die een tele-bereik van 100 mm. heeft. Ik kniel, ik lig plat op de buik, ik kijk en kijk. Ik ben niet gauw tevreden. En juist op dát moment komt Bart Siebelink even meekijken en me inpeperen dat ik niet te gauw tevreden moet zijn…. Was dat niet mijn leerdoel van dit weekend? Hij stimuleert me om er nog meer uit te halen. Dus ik ga verder met de boom, zoom in, doe stappen opzij, naar achteren en naar voren. Tot ik talloze foto’s heb waaruit ik moet kiezen.
Hieronder twee van mijn keuzes. De eerste is gemaakt met de macrolens van 100 mm. Deze is van veraf genomen, waardoor de eikenboom als het ware dicht tegen de achtergrond van het bos wordt gedrukt. Dit levert een mooi contrast op.
De foto die ik later aan de groep toon is degene hieronder die ik met de groothoeklens heb gemaakt. Ik heb gekozen voor een standpunt waarbij de takken van de eikenboom als het ware uit de lucht komen vallen en een decor vormen voor het vergezicht over de nog nevelige heidevelden met een enkele dennenboom.
Tot slot kan ik de verleiding niet weerstaan om met de macrolens nog even aan de slag te gaan met het bedauwde schapengras. Dit werk ligt in mijn comfortzone, ik werk veel en graag met de macrolens. Maar dit onderwerp is toch niet gemakkelijk. De dauwdruppels vormen als het ware glasbolletjes. Scherpstellen is lastig. En de belichting goed kiezen om reflecties en bokeh te verkrijgen is van groot belang. Tegenlicht is daarbij een voordeel.
Eindopdracht: “serie van 5 foto’s met een eigen verhaal”
In de loop van de zaterdagmorgen krijgen we de eindopdracht: een beeldverhaal maken van 5 foto’s die elkaar versterken een aanvullen. Theo Bosboom licht toe hoe je een dergelijke serie opbouwt. Hij noemt o.a. de volgende belangrijke zaken:
- Originaliteit en invalshoek van je onderwerp
- Consistentie in formaat, stijl, sfeer, thema en uitwerking
- Variatie in beelden
- Kwaliteit van de individuele foto’s
- Logische opbouw en volgorde
- Het “establishmentshot”: een inleidende foto die een representatieve vooruitblik geeft
- Een titel voor de serie, waarbij ook elke foto een eigen titel mag hebben
We krijgen van de drie docenten elk een voorbeeld van een serie van hun hand. Da’s allemaal helder en duidelijk. Ik ben ook niet onbekend met series. Zie mijn pagina Fotoseries. Maar nu? Hoe kom ik aan een goed idee voor mijn verhaal voor deze eindopdracht? Waarom volg ik dit bootcamp? Tja, voor die “fijne verdiepingsslag”. Wat zoek ik? Een weg, een pad? Ga ik paden fotograferen?
Enfin, ik ga zaterdagmiddag op pad en wandel de duinen in. Bijna automatisch richting mijn favoriete plek die ik ook voor de eerste opdracht heb bezocht. En opeens zie ik een prachtige dode boom waardoor ik wordt aangetrokken. Ik ga letterlijk van het pad af… Ik ga naar dit dode hout. Want ook dat is het verhaal van de Loonse en Drunense Duinen. De vergankelijkheid.
Lang verhaal kort: ik drentel om dode bomen heen, staande, liggende, gladde, verweerde en verteerde. En ik ontdek van alles! Genoeg te fotograferen dus. Daarvan is zeker een verhaal te maken.
De zonsondergang (boven) op de zaterdag is geweldig. Er daalt een grote rust over de duinen en er begint wat nevel op te komen. We sluiten weer af met een dinerbuffet en gaan ons weegs. ’s Nachts lig ik te woelen en te piekeren over de serie. Welke foto’s wel en niet? Welke titels?
Resultaat: mijn serie met als titel: (On)vergankelijkheid
Het “establishmentshot” maak ik met de groothoeklens van een liggende boom. Hij is geveld. dat wordt ook de titel van deze foto. Ik kies voor een klein diafragmagetal vanwege het forse verloop in scherptediepte. De boomstam vertoont allerlei stadia van vergankelijkheid in de bast. Bovendien zie je de gaten van de insecten die ervan leven. Ook de wortels van de boom zijn nog zichtbaar. Daar heeft hij van geleefd!
Vervolgens kies ik foto’s van mijn macrolens.
Verteerd: dit is volledig verteerde schors met een grillig abstract patroon. Zwartgeblakerd, maar niet verbrand. Symbool van dood.
Betreurd: ik trof tot mijn grote verrassing op een dode boom gestolde hars aan. Dat druipt als tranen uit de schors. Al die kleuren!
Levend: de Sluipwesp leeft op dood hout. Ik heb de soort en de beschrijving later opgezocht. En hoe toepasselijk in dit verhaal! Deze slank gebouwde insecten hebben een zeer dunne ‘wespentaille’, dit is een heel dunne overgang van het borststuk naar het achterlijf. De lichaamslengte varieert van 0,3 tot 4,2 cm. De vrouwtjes hebben een lange legboor. Met dit orgaan zijn ze in staat om in de gaten in de boomstam in hun “gastheer” (een ander insect) te prikken om vervolgens daarin hun eitjes af te zetten. Zodra de eitjes uitkomen voeden de larven zich met de gastheer en de gastheer sterft.
Morning has broken: deze foto van een dennennaald op fris bedauwd schapengras heb ik op zondagmorgen 10 oktober in de mist gemaakt met een 70 – 200 mm. lens. Het gras leeft en de waterdruppels staan symbool van nieuw leven. Zonder water geen nieuwe bomen. Past deze foto wel in de serie? Nee, de sfeer is anders. En ja: er is altijd een nieuw begin, misschien wel van een nieuwe serie.
Afronding: bewerking en presentaties
We bewerken op zondagmorgen 10 oktober de foto’s na en leveren allemaal onze serie in voor de presentaties, die plaatsvinden aan het eind van de ochtend en begin van de middag. Dat vind ik een zeer waardevol en nuttig onderdeel van dit bootcamp: leerzaam om feedback te krijgen en te geven! Ik mag beginnen en ontvang waardering en tips. Op basis daarvan vervang ik de laatste foto van de serie door een andere, die meer sprekend overkomt.
De series van de anderen zijn prachtig! Wat een diversiteit ook. Bijzonder om zoveel andere interpretaties van eenzelfde gebied te zien. En wat een mooie stijlen, technieken en sferen.
We maken nog een groepsfoto (gemaakt door Johan van de Watering) en ronden af met een heus certificaat. En ja, ik ben moe en heb zelfs spierpijn van het sjouwen door het rulle zand!
Contacten:
